Kira Sözleşmesinde Depozito ve Kapora

Ofisimiz, kira sözleşmelerindeki depozito ve iadeleri sürecinde karşılaşılabilecek tüm sorunlarla ilgili danışmanlık, iş ve dava takibi süreçlerinde hizmet vermektedir.

Depozito ile ilgili bu makalemizde; “Depozito nedir?”, “Depozito iade edilebilir mi?”, “Kapora nedir?”, “Kapora iade edilebilir mi?”, “Hangi durumlarda verilen depozito bedelinden kesintiler yapılabilir?” gibi konuları anlatacağız.

Kira sözleşmesi ve depozito ile ilgili düzenlemeler, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununda yapılmıştır.

Depozitonun iadesinin mümkün olup olmadığını açıklamadan önce, depozitonun ne demek olduğunu açıklayalım. Depozito, herhangi bir menkul veya gayrimenkul, süreli veya süresiz bir şekilde kiralanırken, kiralayan kişi tarafından kira süresi boyunca verilebilecek olası bir hasar söz konusu olduğunda, zararı karşılamak ve garanti altına almak amacıyla kiracının mal sahibine ödediği bedeldir. Halk arasında depozito denilen bu kavramın medeni hukuktaki adı “güvence bedeli”dir. Türk Borçlar Kanunu 342. Maddesinde, ”Konut ve çatılı işyeri kiralarında, sözleşmeyle kiracıya güvence verme borcu getirilmişse, bu güvence üç aylık kira bedelini aşamaz. Güvence olarak para veya kıymetli evrak verilmesi kararlaştırılmışsa kiracı, kiraya verenin onayı olmaksızın çekilmemek üzere, parayı vadeli bir tasarruf hesabına yatırır, kıymetli evrakı ise bir bankaya depo eder. Banka, güvenceleri ancak iki tarafın rızasıyla veya icra takibinin kesinleşmesiyle ya da kesinleşmiş mahkeme kararına dayanarak geri verebilir. Kiraya veren, kira sözleşmesinin sona ermesini izleyen üç ay içinde kiracıya karşı kira sözleşmesiyle ilgili bir dava açtığını veya icra ya da iflas yoluyla takibe giriştiğini bankaya yazılı olarak bildirmemişse banka, kiracının istemi üzerine güvenceyi geri vermekle yükümlüdür” şeklinde tanım yapılmıştır.

Depozitonun iadesi, normal şartlar doğrultusunda kira sözleşmesinin sürecinin bitimiyle yapılmaktadır. Kiralayan kişi, kiralamış olduğu menkul veya gayrimenkule herhangi bir zarar vermemesi halinde ödemiş olduğu depozito bedelini eksiksiz bir şekilde iade alabilmektedir. Eğer herhangi bir hasar var ise veya aidat borcu, elektrik, su, doğalgaz borçları ve buna benzer durumlar olması durumunda kiracı, vermiş olduğu depozitodan kesinti yaptırarak borçları kapatabilmektedir. Bu kesintiyi mülk sahibinin yapabilmesi için Yargıtay kararınca olağanüstü yıpranmaların yer alması gerekmektedir. Örneğin; bir evin kiralanması durumunda parkelerin olağan yıpranması durumunda kesinti sağlanamazken, parkelerin kırılması, aşırı derecede çizilmesi, cam ve çerçevelerin kırılması, mutfak dolaplarının kırılması, su tesisatında ciddi derece zararların olması ve buna benzer durumlarda kesinti sağlanabilmektedir. Bu ve buna benzer durumlar dışında kiralayan mülk sahibi, almış olduğu depozito bedelinden bir kesinti yapamaz.

Türk Borçlar Kanunu 342. Maddesinde de belirtildiği üzere depozito bedelinin üst sınırı, 3 aylık kira bedeli kadar olabilmektedir. Kira sözleşmesinde karar kılınan depozito bedeli 3 aylık kira bedelini geçiyorsa kısmi butlan söz konusu olur ve 3 aylık bedeli aşan kısım geçersiz sayılır. Böylece kiracı da ödemiş olduğu fazla depozito bedelini mülk sahibinden talep edebilecektir. Depozito sadece Türk Lirasıyla yapılması gereken bir ödeme değildir. Yabancı para birimleriyle o günün kur hesabı yapılarak da ödenebilmektedir.

Kapora, halk arasında çok bilinen alışveriş öncesi bir uygulamadır. Kapora hususunda genellikle sözlü veya yazılı bir şekilde anlaşma yapılmaktadır. Herhangi bir alışveriş durumunda veya bir taşınmazın satın alınması veya kiralanması gibi durumlarda bu malın, bir başkasına satılmasını veya kiralanmasını engellemek amacıyla verilen paraya denilmektedir. Kapora verilirken tarafların aralarında anlaştığı gün taşınmazın satın alınması veya kiralanması gerekmektedir. Aksi halde anlaşma bozulur ve kaporanın iadesi gündeme gelir.

Kapora açıklamasıyla mülk sahibine gönderilen para, Türk Borçlar Kanunu 177. maddesinde bağlanma parası olarak belirtilerek, sözleşme yapılırken bir kimsenin vermiş olduğu bir miktar para, cayma parası olarak değil, sözleşmenin yapıldığına kanıt olarak verilmiş sayılır. Aksine sözleşme veya yerel adet olmadıkça, bağlanma parası esas alacaktan düşülür şeklinde ifade edilmektedir. Kiralayacak olan kişi, kapora yatırdıktan sonra kiralamadan vazgeçme durumu olursa, mülk sahibinin yaklaşımına göre iade edilir veya satıcının olur. Eğer mülk sahibi kiralamadan vazgeçerse kapora kesintiye uğramadan iade edilir. 

Depozito, yalnızca kiralanan yerin maddi hasarlarının karşılanması için alınan bir bedel olduğundan dolayı son kira bedeli depozitodan tahsil edilemez. Yargıtay kararlarında da, kiracının son kira bedelini ödememesi durumunda, mülk sahibinin bu bedeli depozitodan karşılamayarak kiracıya icra takibi başlatması mümkündür.

Kanun koyucu, mülk sahibinin kendisini güvence altına alması, uğrayabileceği zararları karşılayabilmesi amacıyla depozitonun taraflarca kararlaştırabileceğini belirtmiştir. Ancak kira sözleşmesi hazırlanırken depozito talep edilmesi zorunlu değildir. Bu bedel talep edilmeden de kira sözleşmesi hazırlanabilir ve kiralama yapılabilmektedir.

Mülk sahibi, normal şartlarda kiralamış olduğu malda kiracının herhangi bir zarar verme durumu yok ise, almış olduğu depozito bedelini geri vermek zorundadır. Vermemesi durumunda kiracı, yasal yollara başvurarak mülk sahibine ilamsız icra takibi başlatabilmektedir. Mülk sahibi, açılmış olan icra takibine, tebliğ edildikten sonra 7 günlük itiraz süresini geçirmemek kaydı ile itiraz edebilir. Bu durum gerçekleşirse itirazın kaldırılması veya itirazın iptali davası açılması gerekmektedir. Eğer itiraz etmezse takip kesinleşmiş olacaktır ve kiraya veren kişinin malvarlığına haciz konulabilmektedir.

Tarafların aralarında kararlaştırmış olduğu süreden önce çıkarsa veya terk ederse sözleşme hazırlanırken belirtilen sürenin dolmasına kadar kira ödemekle yükümlüdür. Bununla birlikte, kiracının ödemesini yapmış olduğu depozitoya bu sebeple el konulması mümkün değildir. Erken tahliye durumunda da depozitonun bir kısmı veya tamamının geri alınabilmesi durumu vardır.

Kiracı, depozito iadesini, kira sözleşmesinin son bulmasından sonra daire sahibine anahtarını teslim ettikten ve daire sahibi de dairede gerekli kontrollerini sağladıktan sonra depozito bedelini iade alabilir. Dolasıyla evin anahtarını teslim etmeyen kiracının depozito iade bedelini talep etme hakkı yoktur.Depozito iadesi ve kira sözleşmelerinde bulunan depozito hükümleriyle ilgili birçok dava söz konusu olabilmektedir. 

 Sizin de yukarıda belirttiğimiz türde depozito kapsamına giren bir hususta yaşadığınız bir ihtilaf veya destek almak istediğiniz bir husus varsa, bize iletişim kısmında bulunan numaralarımızdan veya Whatsapp hattımızdan ulaşarak danışmanlık hizmeti alabilir veya avukatlarımızla yüz yüze görüşmek için randevu oluşturabilirsiniz.

1.Kira Sözleşmesi Hazırlanırken Depozito Bedeli Belirlenmesi Zorunlu mu?

Kira sözleşmelerinde depozitonun belirlenmesi zorunlu değildir. 

2.Kira Sözleşmesinde Depozito Bedelinin Üst Sınırı Nedir?

Evet vardır. 3 aylık kira bedelini aşamaz. 

3.Depozita Yalnızca Para Olarak mı Ödeme Yapılabilir?

Maddi değeri bulunan herhangi bir güvence depozito olarak verilebilir. Yalnızca para şart değildir.

4.Kira Sözleşmelerinde Depozito İadesinin Şartları Nelerdir?

Kiracının depozito iadesini talep edebilmesi için öncelikle kira sözleşmesini usulüne uygun bir şekilde sona ermiş olması gerekmektedir. Ayrıca kiracının eve hiçbir zarar vermeden çıkması gerekmektedir. 

5.Depozito Ne Zaman İade Edilir?

Kira sözleşmesi sona erdikten sonra, mülk sahibi kiralananı kontrol ettikten sonra ve kiracının eve bir zarar vermemesi halinde ve herhangi bir elektrik, su, doğalgaz, aidat gibi borcu bulunmaması halinde vermesi geri iade etmesi gerekmektedir.

6.Depozito Elden Verilebilir Mi?

Depozitonun elden verilebilir. Ancak banka transferi veya benzeri yollarla ödeme yapılması ilerleyen süreçlerde aksi bir durumla karşı karşıya kalmanız durumunda ödemenizin dekontu belge niteliğinde olacaktır.

7.Depozito Kime Verilir?

Depozito kiracı tarafından ev sahibine verilir.