Karşılıksız Çek Düzenleme Suçu

Ofisimiz, karşılıksız çek düzenleme alanında karşılaşılabilecek tüm sorunlarla ilgili danışmanlık, iş ve dava takibi süreçlerinde hizmet vermektedir.

Karşılıksız çek düzenleme ile ilgili düzenlemeler, Çek Kanununa göre düzenlenmiştir.

Karşılıksız çek, çekin ödenmesi için bankaya ibraz edilmesi ve bankada nakit karşılığı bulunmaması durumuna denilmektedir. Bu duruma karşılıksız çek düzenleme suçu denilmektedir. Bir diğer adı karşılıksız çek keşide etme suçu da denilmektedir. Karşılıksız çek suçunun belli olması için kanunen belirlenen süre içinde bankaya ibraz edilmesi gerekmektedir. Ardından çekteki miktarın bir kısmı ya da tamamının, bankaya ibraz yapıldığında karşılığı olmaması halinde banka çekin arka yüzüne karşılıksızdır işlemi yaparak çekin karşılıksız olduğunu belirtmelidir.

Karşılıksız çek suçu, 5941 sayılı Çek Kanunu madde 5’te çekte “karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet verme suçu” olarak belirtilmiştir.

Çekin karşılıksız olduğunu, muhatap banka tarafından yapılmaktadır. Çek sahibi talepte bulunması halinde çekin arka yüzüne kanunda sayılan bilgiler yazılarak muhatap banka yetkilisi tarafından imzalanarak karşılıksızdır işlemi yapılmaktadır. Karşılıksızdır işlemi nasıl yapılacağı Çek Kanununda düzenlenmiştir. Ayrıca banka yetkilisi imzası yetmemektedir. Çek sahibinin de imzalaması gerekmektedir. İmzalamaz ise karşılıksızdır işlemi yapılmayacaktır.

Karşılıksız çek düzenleme suçunda failin ceza alabilmesi için suçun unsurları meydana gelmesi gerekmektedir. Bu unsurlar;

1. İşlem yapılacak çekin Çek Kanununda belirtilen şartlara uyması gerekmektedir.
2. Çek ibraz süresi içinde bankaya ibraz edilmesi gerekmektedir.
3. Söz konusu çekin karşılıksızdır işlemi yapılmış olması gerekmektedir. Yani çek sahibi düzenlenen tarihte çek bedelinin bir kısmını ya da tamamını bankada bulundurmadıysa, banka tarafından çekin arka yüzüne karşılıksızdır yazılması gerekmektedir.
4. Çeki kullanacak kişi çekin karşılıksız çıkmasından sonra şikayet hakkını kullanması gerekmektedir. Çünkü karşılıksız çek düzenleme suçu soruşturulması şikayet edilmesi durumunda yapılmaktadır.

Karşılıksız çek düzenleyen failleri yani bu suçu yapanlar ;

1. Çek hesabı sahibi gerçek ya da tüzel kişi ise, karşılıksız çek düzenleme suçunun faili bizzat hesap sahibidir.
2. Çek hesabı sahibi tüzel kişi ise, fail çeki düzenleyendir.
3. Çekin bir sermaye şirketi tarafından düzenlenmesi ve bu çekin karşılıksız çıkması durumunda, sermaye şirketin yönetimdeki kişilerde sorumlu olacaklardır.
4. Şirketi ticaret siciline tescil eden şirket yetkililerinin de sorumluluğu bulunmaktadır.

Karşılıksız çek düzenleme suçu, şikayete tabi bir suçtur. Şikayet süresi İcra İflas Kanunu m.347’de yer alan düzenlemeye göre failin öğrenilmesinden itibaren 3 ay ve failin işlendiği tarihten itibaren 1 yıldır. Şikayetçi olacak taraf çeki zamanında ibraz etmemesi durumunda şikayet hakkını kullanamayacaktır. Süresi içinde şikayet etmek zorunluluğu vardır.

Karşılıksız çek suçunu işleyen kişiler hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı, adli para cezası ve tüm çek yapraklarının bankaya iadesi gibi yaptırımlar uygulanmaktadır.

1. Çek Kanunu m.5/1-c.1 gereğince, çekin karşılıksız olması durumunda bin beş yüz güne kadar adli para cezası verilecektir. Hükmedilecek adli para cezası, çek bedelinin karşılıksız kalan miktarından az olmamaktadır. Bu cezasının peşin olarak ödenmesi zorunlu değildir. İki yılı aşmayacak şekilde en az dört taksit şeklinde ödenmesi uygun görülecektir. Taksitler zamanında ödenmez ise geri kalan kısım tahsil edilip ödenmeyen kısım için hapis cezası uygulanmaktadır.
2. Çek Kanunu 5/1’e göre çekin karşılıksız olması durumunda mahkeme çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı vermektedir. Cezayı alan kişi daha önceden verilen bir yasak var ise, yasağın devamına karar vermektedir.
3. Karşılıksız çek düzenleme suçu aleyhine karar verilmiş bir kişinin, bu karar kaldırılıncaya kadar yeni bir çek yazmaması için özel tedbirler alınmaktadır. Yasak kararı verilen kişinin elindeki tüm boş çek yaprakları bankalara iade edilmektedir.

Karşılıksız çek düzenleme suçunda yargılamayla görevli mahkeme İcra Ceza Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise çekin tahsil edilmesi için bankaya ibraz edildiği yer, çek hesabının açıldığı banka şubesinin bulunduğu yer, hesap sahibinin yerleşim yeri ve şikayetçinin yerleşim yeri mahkemesidir:

Sizin de yukarıda belirttiğimiz türde karşılıksız çek kapsamına giren bir hususta yaşadığınız bir ihtilaf veya destek almak istediğiniz bir husus varsa, bize iletişim kısmında bulunan numaralarımızdan veya Whatsapp hattımızdan ulaşarak danışmanlık hizmeti alabilir veya avukatlarımızla yüz yüze görüşmek için randevu oluşturabilirsiniz.