Yıldırım&Soy Hukuk Bürosu
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • Ekibimiz
  • Faaliyet Alanları
  • Makaleler
  • İletişim
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • Ekibimiz
  • Faaliyet Alanları
  • Makaleler
  • İletişim
Yıldırım&Soy Hukuk Bürosu
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • Ekibimiz
  • Faaliyet Alanları
  • Makaleler
  • İletişim
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • Ekibimiz
  • Faaliyet Alanları
  • Makaleler
  • İletişim

İrtikap Nedir?

  • Anasayfa
  • -
  • İrtikap Nedir?
İrtikap Nedir?
Av. Kemal YıldırımAv. Kemal YıldırımAv. Ziya SoyAv. Ziya Soy9.12.2022

Ofisimiz, İrtikap Suçu alanında karşılaşılabilecek tüm sorunlarla ilgili danışmanlık, iş ve dava takibi süreçlerinde hizmet vermektedir.

İrtikap Suçu ile ilgili düzenlemeler, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanununda düzenlenmiştir. 

İrtikap Nedir?

İrtikap kelimesinin Türk Dil Kurumu sözlüğündeki karşılığı;“kötü iş yapmak, kötülük etmek, yiyicilik, yalan söylemek ve hile yapmak” anlamına gelmektedir. İrtikap suçu ile ilgili Türk Ceza Kanununda yer alan Kamu İdaresinin Güvenilirliğine ve İşleyişine Karşı Suçlar bölümünde düzenlemeler yapılmıştır. 

Kamu görevinde yer alan memurlarından beklenen, kendisine verilen nüfuz, kamunun yararına ilişkin çalışmalar yapmak ve kanun maddeleri çerçevesinin dışına çıkmadan görevini yerine getirmesidir. Bu hizmetin aksi halde kullanılması durumunda irtikap suçu, görevi kötüye kullanmak suçu, zimmet suçu, rüşvet suçu gibi çeşitli suçlar oluşmuş olur. İrtikap suçu, işleniş bakımından üç farklı şekilde düzenlenmiştir. Bunlar icbar (zorlama), ikna ve son olarak hatadan yaralanmak şekilde ifade edilmektedir. İrtikap suçu, kamu görevinde yer alan kişinin tek taraflı olarak mağdurun iradesini etkilemesi neticesinde kendisine veya bir başkasına yarar sağlamasıyla işlenen bir suçtur.

İcbar Suretiyle irtikap, kamu görevlisinin haksız tutum ve davranışlarıyla karşı tarafın üstüne baskı uygulayarak kendisine veya bir başkasına yarar sağlaması konusunda mecbur bırakma türüdür. İkna suretiyle irtikap, kamu görevlisinin hileli davranışlar sergileyerek mağdur olan kişiyi kendi etkisi altına almasıdır. Kamu görevlisinin sergilemiş olduğu hareketin neticeyi gerçekleştirmeye elverişli bir hal alması gerekmektedir. Hatadan yararlanma suretiyle irtikapsuçunda ise kamu görevlisi aktif konumda değildir. Mağdur, yapmış olduğu hatanın farkında değilken kamu görevlisi de mağdurun bu hatasından yararlanarak menfaat temin etmiş durumdadır.

İrtikap Suçunun Cezası Nedir?

İrtikap suçu yarar sağlamanın gerçekleşme şekillerine göre Türk Ceza Kanununda açıkça belirtilmiştir. Buna göre;

  1. Görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına bir kimseyi icbar eden kamu görevlisi, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Kamu görevlisinin haksız tutum ve davranışları karşısında, kişinin haklı bir işinin gereği gibi, hiç veya en azından vaktinde görülmeyeceği endişesiyle, kendisini mecbur hissederek, kamu görevlisine veya yönlendireceği kişiye menfaat temin etmiş olması halinde, icbarın varlığı kabul edilir.
  2. Görevinin sağladığı güveni kötüye kullanmak suretiyle gerçekleştirdiği hileli davranışlarla, kendisine veya başkasına yarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına bir kimseyi ikna eden kamu görevlisi, üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
  3. İkinci fıkrada tanımlanan suçun kişinin hatasından yararlanarak işlenmiş olması halinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur
  4. İrtikap edilen menfaatin değeri ve mağdurun ekonomik durumu göz önünde bulundurularak, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.


İrtikap Suçunda Etkin Pişmanlık Ve Ceza İndirimi

Etkin pişmanlık, kişinin işlemiş olduğu suçtan dolayı özgür iradesiyle sonradan pişman olması durumunda ve suç teşkil eden fiilin meydana getirdiği zararların giderilmesi halinde başvurulan bir ceza indirimidir.

İrtikap suçunda etkin pişmanlık yoluyla ceza indirimi mümkün değildir. Ancak irtikap edilen menfaatlerin değeri düşükse ve mağdurun ekonomik durumu iyi olmaması durumunda icbar, ikna veya hatadan yararlanma suretiyle işlenen irtikap suçu neticesinde verilen hapis cezasının süresi yarı yarıya indirilebilmektedir. 

İrtikap Suçu Şikayet Süresi Ve Zamanaşımı

İrtikap Suçu, şikayete bağlı suçlar arasında olmadığı için Savcılık, suçun işlendiğini öğrenir öğrenmez soruşturma başlatma hakkına sahiptir. 

İrtikap suçu ile ilgili dava zamanaşımı ise 15 yıldır. Bu süre içerisinde savcılığa bildirilmesiyle soruşturma ve kavuşturma yapılabilmektedir.

İrtikap Suçunda Aranan Şartlar Nelerdir?

İrtikap suçunu işleyebilecek olan tek kişi kamu görevlisidir. Bu sebepten ötürü ceza hukukunda özgü suç olarak kabul edilen suç tiplerindendir. Kamu görevinde yer almayan kişiler bu suç tipinden yargılanamaz. Kamu görevlisi olmayan kişiler, suça iştirak ettiklerinde irtikap suçuna yardım etme veya azmettirmek gibi iştirak hükümleriyle yargılanabilir. 

Türk Ceza Kanunu Md. 6/1-c’ye göre kamu görevlisi şu şekilde ifade edilmektedir; Kamu görevlisi deyiminden; kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi. Buna göre; belediye başkanı, meclis üyesi, avukat, hakim, savcı, bilirkişi, tanık gibi yargı görevi yapan; kaymakam, emniyet müdürü, polis gibi atanan memurlar kamu görevlisi olarak kabul edilmektedir. 

İrtikap Suçunun Unsurları Nelerdir?

Fail

Bu suçun faili kamu görevlisidir. Bu sebeple özgü bir suç türüdür.

Mağdur

Bu suç çok mağdurlu bir suçtur. Suçun mağduru failin hizmet etmiş olduğu kamu idaresidir. Çünkü kamu idaresinin güvenirliğine ve işleyişine karşı işlenmekle kalmayıp kamu idaresi ile ilişki içinde olan kimsedir. 

Suçun Konusu

Suçun konusu kamusal ve bireysel yarardır. Kamusal yararda, kamu idaresine karşı duyulan güveni ve toplum içindeki itibarının zedelenmemesi amaçlanır. 

Manevi Unsur

İrtikap suçu sadece kast ile işlenebilir. Suçun taksirli biçimi yoktur. İrtikap suçu seçimlik hareketlik bir suçtur. Bu suça, zorunluluk hali dışında bir hukuka uygunluk sebebi uygulanmamaktadır.

İhmal Suretiyle İrtikap Nedir?

Bu seçimlik hareketlerin yanı sıra Türk Ceza Kanunu 251. maddesinde denetim görevinin ihmal edilmesiyle işlenen irtikap suçu düzenlenmiştir. Bu suç denetim yapmakla yükümlü olan kamu görevlisinin görevini ihmal etmesi sonucu irtikap suçunun meydana gelmesine sebebiyet sağlarsa eğer ihmali söz konusu olan fail hakkında üç aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Failin kastının söz konusu olduğu durumlarda ise farklı türde bir cezalandırma biçimi uygulanır. Buna göre denetimle görevli olan kamu görevlisinin irtikap suçunun işlenmesine göz yumması durumunda seçimlik hareket hangisi ise ( icbar suretiyle, ikna suretiyle veya hatadan yararlanma suretiyle ) o suçun cezası ile cezalandırılır.

İrtikap Suçunda Görevli Ve Yetkili Mahkeme Neresidir?

İcbar ve ikna suretiyle işlenen irtikap suçunda yargılama yapmakla görevli olan mahkeme Ağır Ceza Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise suçun işlendiği yer mahkemesidir.

İrtikap Ve Rüşvetin Farkı Nedir?

  1. İrtikap suçunda fail yalnızca kamu görevlisi olabilir; rüşvet suçunda ise fail herkes olabilir.
  2. İrtikap suçu tek taraflı bir suç iken rüşvet suçu ise çift taraflı bir suçtur. Rüşvet suçunda rüşvet verende alanda cezalandırılır. İrtikap suçunda ise yalnızca kamu görevlisi cezalandırılır. Kamu görevlisinin karşısındaki kişi mağdurdur.
  3. Rüşvet suçunda rüşveti alan da veren de eşit sayılırken ve her iki taraf da fail olarak konumlandırılırken irtikap suçunda kendi çıkarları doğrultusunda kendine menfaat sağlayan kamu gücü kullanan kamu görevlisi fail olarak konumlandırılır ve suçtan zarar gören zorla menfaat sağlamak durumunda kalan kişi mağdur olarak konumlandırılır. 

İrtikap Suçunda Yargıtay Kararları

Yargıtay 5. Ceza Dairesi – 2015/8809 karar

Emniyet mensubu polis memurları, şikâyetçinin iş yerini kontrol ederek yabancı uyruklu kaçak işçi çalıştırıldığını tespit ettikleri ve bunun üzerine “Üçünü ver götürelim, işlem yapalım, hepsi sana ağır gelir kaçak işçi başına 5800 TL cezası var” dedikleri, iş yeri sahibinin kabul etmemesi üzerine sanıkların “2.000 TL ver seni görmeyelim” dedikleri, mağdurun gerçekte anlaşmayı kabul etmemesine rağmen kabul etmiş gibi görünerek yanında o kadar para olmadığını, daha sonra ödeyebileceğini söyleyerek polis memurlarını savcılığa şikâyet ederek yakalanmalarını sağladığı olayda; polis memurlarının mevzuat hükümleri çerçevesinde işlem yapmaları gerekirken bu işlemi yapmamak için para almaya kalkıştıkları böylece sübut bulan bu eylemleri yapılması gerekli bir işi yapmamaları için menfaat sağlamak niteliğinde olup rüşvet almaya teşebbüs suçunu oluşturur. Polis memurlarına irtikâp suçuna teşebbüs hükümleri gereği ceza verilmesi kanuna aykırıdır.

Yargıtay 5. Ceza Dairesi 2015/1500 karar 

Belediye yazı işleri müdürü ve evlendirme memuru olarak görev yapan sanığın, 2010 yılı için evlilik cüzdanı bedeli 75 TL olduğu halde, evlenme işlemi için müracaat eden mağdurlar M. D.’dan 150 TL, H. K.’dan 150 TL, E. N.’dan 100 TL ve Ü. Ş.’den 100 TL’yi elden aldığı halde vezneye 75’er TL yatırıp geri kalan parayı uhdesinde tutmak suretiyle gerçekleştirdiği eylemlerinde, mağdurların, sanığın yapacağı her türlü davranışının yasalara uygun olacağı, yetki ve olanaklarını yasaya uygun olarak kullanacağı inanç ve beklentisi içinde bulunmalarına rağmen, bu inanç ve güvenden yararlanarak mağdurları paralarını yatırmak üzere vezneye sevk etmek yerine, onların iradelerini yanıltıp paraların kendisine ödenmesini temin ederek çıkar sağlamanın söz konusu olması karşısında ikna suretiyle irtikap suçu meydana gelmiştir. Suçun görevi kötüye kullanma suçu olarak nitelendirilip cezalandırılması hukuka aykırıdır.


Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2012/10002 karar

Kamu görevlisi (memur) olan sanık, şikayetçilerin akaryakıt istasyonunun ölçü ve ayarını yapmıştır. Kamu görevlisinin yaptığı bu işlem kanunen ücretsiz yapılmalıdır. Ücretsiz olduğunu bilmeyerek, işlem bedelini soran şikayetçilerden kamu görevlisi memur tarafından işlem bedeli olarak 200 TL alınmıştır. Kamu görevlisi memurun aktif bir davranışı olmadan şikayetçilerin hatasından faydalanarak parayı alması şeklinde gelişen olayda; eylem TCK’nın 250/3’te düzenlenen hatadan yararlanarak irtikap suçuna uyduğu halde ikna suretiyle irtikap suçundan ceza verilmesi kanuna aykırıdır.

Sizin de yukarıda belirttiğimiz türde İrtikap Suçu kapsamına giren bir hususta yaşadığınız bir ihtilaf veya destek almak istediğiniz bir husus varsa, bize iletişim kısmında bulunan numaralarımızdan veya Whatsapp hattımızdan ulaşarak danışmanlık hizmeti alabilir veya avukatlarımızla yüz yüze görüşmek için randevu oluşturabilirsiniz.

SIKÇA SORULAN SORULAR

1.İrtikap Suçu Nedir?

Kişinin kendisine verilen kamu görevini kötüye kullanmasına denilmektedir. 

2.İrtikap Suçunun Cezası Nedir?

Bu suçu işleyen faile 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası verilir.

3.İrtikap Suçunun Dava Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

Bu suçun dava zamanaşımı süresi 15 yıldır. 

4.İrtikap Suçunda Görevli Mahkeme Neresidir?

İcbar ve ikna suretiyle işlenen irtikap suçunda görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir. Mağdurun hatasından faydalanarak işlenen irtikap suçunda ise görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir. 

5.İrtikap Suçunda Yetkili Mahkeme Neresidir?

Yetkili mahkeme suçun işlendiği yer mahkemesidir. 

6.İrtikap Suçunda Etkin Pişmanlık Hükümleri Nelerdir?

İrtikap suçunda etkin pişmanlık söz konusu olmamaktadır. Bu uygulamayla ilgili herhangi bir hüküm yoktur. 

7.İrtikap Suçu Şikayete Bağlı Mıdır?

İrtikap suçu kamu idaresinin güvenliğini sarstığından dolayı şikayete tabi suçlar arasında yer almamaktadır.

[Kod-Baslik]
[Kod-Baslik]

MAKALE KATEGORİLERİ

  • Güncel Makaleler
  • Aile Hukuku Makaleleri
  • Ceza Hukuku Makaleleri
  • İcra Hukuku Makaleleri
  • İş Hukuku Makaleleri
  • Gayrimenkul Hukuku Makaleleri
  • Miras Hukuku Makaleleri
  • Ticaret Hukuku Makaleleri
  • Bilişim Hukuku Makaleleri
  • Vergi Hukuku Makaleleri
  • Sigorta Hukuku Makaleleri
  • Tüketici Hukuku Makaleleri
  • İdare Hukuku Makaleleri

SON MAKALELER

ETİKETLER

Yıldırım & Soy Hukuk Bürosu

 

Kurumsal

  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • Ekibimiz
  • Faaliyet Alanları
  • Makaleler
  • İletişim

Çalışma Saatlerimiz

Pazartesi - Cumartesi

08.30 -18:00

İletişim

Adres: Marmara Mh. 9. Sokak Astro Rezidans A Blok No:2/32 Beylikdüzü/İstanbul

Telefon: 0 (212) 999 30 23

Yıldırım & Soy Hukuk Bürosu  © Copyright 2022 | Tüm Hakları Saklıdır. Yasal Uyarı: Bu site Türkiye Barolar Birliği'nin Meslek Kurallarına ve Reklam Yasağı Kurallarına tabidir. Sitenin kendisi, logosu ve içeriği, reklam iş geliştirme ve benzeri amaçlar ile kullanılamaz. Bu web sitesine link yaratmak yasaktır. Web sitemizde yer alan bilgiler hukuki mütalaa veya tavsiye değildir

Brunsia Web Architects
[Kod-Blog-Baslik]
[Kod-Blog-Baslik]
[Kod-Blog-Tarih]
\
  • [Kod-Adi]