Ecrimisil Davası Nedir?

Bir malın idare izni veya mal sahibinin izni olmadan, kötü niyetle ve haksız yere kullanılmasından dolayı açılan dava türüdür. Bu dava da haksız işgalci mal sahibine verdiği kayıp ve zarar için tazminat ödemek zorundadır. Bu dava da işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmamaktadır. Ecrimisil borçlusuna hukuken işgalci denir. Maldan işgal edilmeden önceki haliyle elde edilmesi gereken muhtemel gelir esas alınır ve tazminat tutarının belirlenmesine yardımcı olur. Bu dava tapu iptali davasıyla birlikte açılabilmektedir. Eğer dava geriye dönük açılacaksa en fazla beş yıl olmak üzere istenebilmektedir. Kira sözleşmesiyle sık sık karıştırılsa da aralarında ciddi farklar bulunmaktadır. Kira sözleşmeye dayalıdır ve sadece geleceğe dönük olarak açılabilmektedir. Fakat ecrimsil davasında sözleşme durumu yoktur ve geriye dönük olarak açılabilmektedir. Geriye dönüklerde beş yıllık süreci aşmamak gerekmektedir. Kira davalarında kullanma bedelinin ödenmesi gerekmektedir. Fakat ecrimisilde tazminat vardır ve işgalci tarafından ödenir.

Mal ve idare sahiplerinin açabileceği bu dava da bazı durumlar söz konusudur. Davanın açılabilmesi için mal sahibinin haksız işgalci tarafından zarar uğratılması gerekmektedir. Ya da idare izni, mal sahibi izni olmadan malın yararlanmak amacıyla kullanılmasında açılır. Dava izinsiz olarak malı kullanan kişiye karşı açılır ve bu kişi gerçek veya tüzel olabilmektedir. Hukuken bu kişilere işgalci denilir. Haksız işgalci dava sonucunda mal sahibine tazminat ödemek zorundadır. Tazminat belirlenirken, taşınmazın yüz ölçümü, konumu, elde edilen gelir, niteliği, verimi gibi durumlara bakılır. Davayı açmak isteyen taşınmaz sahipleri, taşınmazın bulunduğu bölgedeki Asliye Hukuk Mahkemelerine başvuru da bulunabilir. Daha sonra dava işgalciye bildirilir. İşgalcinin bu davaya itiraz etmesi için 30 gün süresi vardır. Bu süre içerisinde mahkemeye itiraz dilekçesi yazılır ve gönderilir. Mahkeme gerekli incelemeleri yaptıktan sonra olumlu veya olumsuz sonuç verir. Eğer bahsi geçen işgalci, haksız yere işgal edilen şeyin kime verileceğini bilmiyor ve bilmeden işgal ediyorsa, sadece kusuru nedeniyle verdiği zarardan dolayı sorumlu tutulmaktadır. Bu nedenle sorumlu tutulduğu kusuru için tazminat ödeyecektir.

Ecrimisil davası, bir malın başka biri tarafından idare izni veya malın sahibinin izni olmadan kötü niyet ve menfaatler için kullanılması durumunda açılan davadır. Malın sahibi tarafından haksız işgalciye açılmaktadır. Maldan, işgalcinin tasarruf veya başka niyetler için elde edilen menfaatlerde dava görülmektedir. Mal sahibi bu davayı açmadan önce işgalciye ihbarname göndermek zorundadır. Haksız işgalcinin 30 gün boyunca davaya itiraz etme hakkı bulunmaktadır. İtiraz ederse mahkeme gerekli incelemeleri yaparak olumlu ya da olumsuz bir sonuca varılır. Maldan normalde elde edilmesi gereken muhtemel gelir tazminat için hesaplanır. Dava sonucuna göre işgalci zarar verdiği oranda tazminat ödemek zorundadır. Eğer dava geriye dönük olarak açılacaksa, en fazla 5 yıllık süreç istenebilir.

Ecrimisil davası, taşınmazın bulunduğu bölgedeki mahkemelerde açılması gereken bir davadır. Yetkili olmayan mahkemeler bu dava için sonuç veremez. Davada görevli olanlar ise Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Ecrimisil davasında tazminat miktarını ve bedelini etkileyebilecek bazı durumlar vardır. Bu durumlar; yüz ölçümü, malın niteliği, imar durumu, konumu, işgalden önce elde edilmesi gereken gelir durumu ve tarım arazisiyse verim durumuna bakılır. Haksız işgalin de bazı çeşitleri vardır. Malı izinsiz kullanmak, taşınmaza izinsiz bir şekilde inşaat yapmak, kamu hizmetinde veya idare de kullanılmak üzere kiralanan binanın bir kısmını işgal etmek, kiralık taşınmazların kira süresi bittiği halde sözleşme yenilenmeden kullanıma devam edilmesi durumu haksız işgallere girmektedir. Eğer işgalci kime verileceğini bilmiyorsa, sadece kusurlu davranıştan dolayı tazminat ödemektedir. Ecrimisil davası özellikleri şu şekildedir;

1. Ecrimisil de malın sahibi veya idarenin izni olmadan kullanılan bir mal bulunmaktadır.
2. Malın sahibi, bu malın kullanımından dolayı zarara uğramış mı diye bakılmamaktadır.
3. Tasarruf, işgal veya herhangi bir sebepten ötürü menfaat doğrultusunda maldan yararlanmak söz konusudur.
4. İşgalcinin kusurlu olduğuna veya olmadığına da bakılmaz.
5. Tazminat belirlenmesi için, işgalden önce elde edilebilecek gelir esas alınarak hesaplanır. Bu davayı mal sahibi, haksız işgalciye karşı açar, tazminat ödemesini işgalci yapar.

Bu durumlar için mal sahibi mahkemeye başvurur ve haklı olduğu tespit edilirse işgalciden tazminat alınır.

Ecrimisil davaları mal sahibi veya idare tarafından açılmaktadır. Bir malın, sahibi ya da idarenin izni olmadan kötü niyetli kişi tarafından izinsiz bir şekilde kullanılması nedeniyle dava açılır. Taşınmaz sahibinin açtığı bu dava da, izinsiz malı kullanan kişi işgalci olarak kabul edilmektedir. İşgalci tasarruf veya herhangi bir sebepten dolayı malı kullanmışsa, davayı açan mal sahibine tazminat ödemek durumunda kalır. Tazminat tutarının belirlenmesi için, taşınmazın konumu, niteliği, yüz ölçümü, verini gibi hususlar incelenmektedir. Ayrıca taşınmaz işgal edilmeden önce ne kadar gelir elde ediyorsa buna göre muhtemel elde edilecek gelir hesaplanır ve tazminat tutarı belirlenir. İşgalci, haksız yere işgal ettiği malın kime verileceğini bilmiyorsa, kendi kusurundan dolayı verdiği zarar hesaplanır ve sadece sorumlu tutulduğu zararın tazminatı ödenmektedir.

Ecrimisil davasını, mal sahibi açmadan önce zaman aşımına dikkat etmesi gerekmektedir. Zaman aşımına uğrayan olaylarda dava açılamamaktadır. Bu nedenle haksız işgalin yapıldığı öğrenildiğinde davanın açılması mal sahibi için daha yararlı olacaktır. Haksız fiile karşı açılan davaların zaman aşımı süresi 10 yıldır. Fakat bu süre ecrimisil için değildir. Ecrimisil davasında yargıtay tarafından belirlenen ve ön görülen zaman aşımı süresi 5 yıldır. Yani mal sahibi, haksız yere işgal yapıldığını öğrendiğinden itibaren 5 yıllık dava açma hakkı vardır. Beş yıl geçtikten sonra dava açma hakkını kaybeder. Aynı şekilde geriye dönük davalarda da en fazla 5 yıllık istenebilmektedir. Daha uzun sürelerde dava görülmez. Davanın açılabilmesi için yetkili mahkemelerden yardım alınmalıdır. Taşınmazın bulunduğu bölgedeki Asliye Hukuk Mahkemesi Ecrimisil davasında yetkili ve görevli olan mahkemelerdir. Mal sahibi bu mahkemelere dilekçe yazarak dava için başvuru da bulunabilmektedir. Daha sonraki süreçte ise işgalciye dava hakkında teblip gönderilmektedir. işgalcinin bu davaya itiraz edebilmesi için 30 gün süresi vardır. İtirazını mahkemeye dilekçe ile gönderebilir. Daha sonra ise mahkeme dilekçeyi inceleyerek olumlu veya olumsuz cevap verir. Bu davanın genel seyri, mal sahibinin dava açması, işgalcinin haksız yere yaptığı işgal ve zararın belirlenmesi ile devam etmektedir. En sonunda mahkeme tazminat kararına varır ve dava sonuçlanır.

Bir şahsa veya idareye ait olan taşınmazın, başka kişi tarafından haksız yere ve kötü niyetle işgal edilmesine karşı açılan davaya ecrimisil davası denilmektedir. Tasarruf, işgal veya başka bir amaçla malın izinsiz kullanımını yapan kişiye, hukuken işgalci denilmektedir. Bu işgalci gerçek veya tüzel kişi olabilir. Mal sahibinin izni olmadan taşınmazı kullanmak, izinsiz inşaat yapmak, idare veya kamuya tahsis edilmek üzere kiralanan binanın belli bir bölümünü işgal etmek, ecrimisil davasını kapsamaktadır. Dava mal sahibi veya idare tarafından, malı haksız yere işgal eden kişiye karşı açılmaktadır. Taşınmazın bulunduğu bölge, davanın görüleceği yer olarak belirlenmektedir. Bu bölgede bulunan mahkemeye başvuru yapılabilir. Fakat dava açmadan önce mahkemenin bu konuda yetkili olup olmadığına bakılması gerekmektedir. Asliye Hukuk Mahkemesi ecrimisil davalarında yetkisi ve görevi olan mahkemelerdir. Mal sahibi avukat yardımıyla dilekçe yazarak mahkemeye iletmektedir. Böylece dava süreci başlatılır.

Öncelikle mal sahibi geriye dönük 5 yıl olmak üzere dava açabilir. Ayrıca haksız işgalin öğrenildiğinden itibaren 5 yıl boyunca dava açma hakkı bulunmaktadır. Fakat beş yıllık süreç geçtikten sonra dava açma hakkını kaybeder ve dava görülmez. Mal sahibi mahkemeye dilekçeyi yolladıktan sonra, işgalciye tebliğ kağıdı gönderilir ve dava hakkında bilgi verilir. İşgalci itiraz etmek istiyorsa 30 gün içerisinde itiraz dilekçesi yazar ve mahkemeye gönderir. Mahkeme bu dilekçeyi inceleyerek yine 30 gün içerisinde itiraz dilekçesine olumlu ya da olumsuz sonuç vermektedir. Dava sonucunda işgalci tazminat ödemek zorundadır. Tazminat tutarı belirlenirken taşınmazın konumu, niteliği, verimi, yüz ölçümü gibi özelliklere bakılmaktadır. Ayrıca taşınmaz işgal edilmeden önceki haliyle elde edilecek olan muhtemel gelir hesaplanır ve tazminat tutarı belirlenir. Eğer işgalci tazminat tutarını ödemeyecek durumdaysa, ödeme konusunda zorluk yaşadığını bildirir. Böylece tazminat tutarının %25’ini peşin öder. Kalan tutar ise en az bir yıllık olmak üzere taksitlendirilmektedir. Böylece işgalci taksitleri geciktirmeden öder. Ecrimisil davasında işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaz, haksız işgal durumu söz konusuysa işgalci tazminatı ödemek zorundadır.